Nhận ưu đãi nhiều rồi tạo sức ép?

Liên quan đến đề nghị của Công ty TNHH MTV Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) xin xuất khẩu sản phẩm xăng dầu của Nhà máy lọc dầu Dung Quất, PGS.TS, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng, Lọc dầu Dung Quất là nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam nên Nhà nước có nhiều cơ chế ưu đãi đặc biệt. Hiện nay, khoảng 70% lượng xăng dầu tiêu thụ trong nước phải nhập khẩu, còn Lọc dầu Dung Quất đáp ứng 30%, tiến tới Việt Nam sẽ có nhiều nhà máy lọc hóa dầu để phục vụ quá bán cho trong nước.

"Trước tình hình đó, Lọc dầu Dung Quất tạo sức ép với cơ quan chức năng, đề nghị được xuất khẩu sản phẩm xăng dầu, nếu  bị lỗ thì lỗ ở đây là do cơ chế. Từ đây có thể thấy rằng, Nhà nước đã ưu đãi nhiều cho Lọc dầu Dung Quất mà nhà máy này chưa tận dụng được, thực chất là làm ăn không có hiệu quả, từ khâu đầu tư đến khâu chế biến.

Chẳng hạn, sai ngay từ việc đầu tư vào địa điểm vì chi phí vận chuyển lớn; hiệu quả sử dụng máy móc thiết bị không tốt nên sản phẩm làm ra có giá thành tương đối cao.,. Tất cả những bất lợi đó người chọn hướng đầu tư phải giải quyết hậu quả.

Nhà nước đã cho Lọc dầu Dung Quất một cơ chế đặc thù với rất nhiều ưu đãi, làm thế nào để nhà máy phát huy được? Đó là bài toán của quốc gia đòi hỏi cả phía Nhà nước và Dung Quất phải tính toán, phối hợp với nhau giải quyết vì lợi ích quốc gia, không thể để tình trạng một trong hai bên ra điều kiện, phản ứng ngược trở lại như một sức ép buộc Bộ Công thương và cơ quan chức năng phải giải quyết", PGS.TS Ngô Trí Long chỉ rõ.

Đồng quan điểm này, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Trưởng bộ môn Quản trị Tài chính Quốc tế, khoa Tài chính Quốc tế (Học viện Tài chính) cũng chỉ ra rằng, Lọc dầu Dung Quất có thế mạnh là được Nhà nước ưu tiên, ưu đãi nhiều và họ biết Nhà nước cần đến họ để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, chính vì thế họ làm cao, làm mình làm mẩy.

"Lọc dầu Dung Quất muốn ép Nhà nước, vậy Nhà nước hãy cứ đồng ý cho Dung Quất xuất khẩu trong một thời đoạn nhất định, số lượng có hạn (xuất tạm thời). Và nếu cho phép Dung Quất xuất khẩu xăng dầu, Nhà nước hãy cư xử với Dung Quất như một doanh nghiệp bình thường trong nền kinh tế thị trường, cả về thuế má và các điều kiện khác.

Ngoài ra, Dung Quất vẫn phải đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia vì đây là nhiệm vụ chính của nhà máy này. Nếu Lọc dầu Dung Quất chấp nhận được những điều kiện này thì tham gia cuộc chơi.

Một khi Lọc dầu Dung Quất xuất khẩu, tự khắc sẽ phát sinh nhiều vấn đề, sẽ có nhiều bài học cho doanh nghiệp lẫn quản lý Nhà nước và nó phù hợp với kinh tế thị trường", PGS.TS Đinh Trọng Thịnh phân tích.

Nên cân nhắc cho xuất khẩu

Cả hai vị chuyên gia đều cho rằng, Bộ Công thương nên cân nhắc cho Lọc dầu Dung Quất được xuất khẩu các sản phẩm xăng dầu của nhà máy này.

Theo chuyên gia Ngô Trí Long, Lọc dầu Dung Quất đang phải chịu mức thuế cao hơn so với mức thuế Bộ Công thương đang tính trên giá cơ sở. Với mức thuế đó, Dung Quất bán xăng dầu cho các doanh nghiệp trong nước với giá cao hơn giá nhập khẩu nên các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu không mua, sản phẩm bị tồn đọng nhiều và hệ quả là nhà máy lỗ.

"Trước tình trạng đó, Lọc dầu Dung Quất đề nghị được xuất khẩu sản phẩm xăng dầu của nhà máy là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, Bộ Công thương không đồng ý vì lý do an ninh năng lượng. Quan điểm đó vẫn là một chiều, nếu chưa có giải pháp đảm bảo nguyên tắc bình đẳng giữa các sản phẩm từ cơ sở sản xuất trong nước và hàng hóa nhập khẩu, Bộ Công thương nên xem xét lại và có giải pháp tháo gỡ. Nếu cứ để sản phẩm tồn đọng, doanh nghiệp đầu mối không mua xăng dầu của Dung Quất, lại không cho Dung Quất xuất khẩu, sẽ gây thiệt hại lớn cho hiệu quả kinh tế của Dung Quất", ông Long nhấn mạnh.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh chỉ ra rằng, nếu Lọc dầu Dung Quất được xuất khẩu, họ sẽ được cái lợi lâu dài và lớn nhất là đi theo kinh tế thị trường, được và mất theo thị trường. Mặt khác, việc xuất khẩu cũng sẽ giúp Lọc dầu Dung Quất giải phóng lượng hàng tồn kho thời gian qua.

Nguồn: Baodatviet.vn